شاید دیدن تصویر زیر، بهترین راه برای بیان دردی باشد که سالهاست در هنگام بدرقه مسافران جاده مرگ، به تن بستگان ایشان مینشیند؛ مقصد قندهار هم که باشد، نگرانی به سی و پنج کیلومتر از مسیر منحصر میشود؛ همان مسافتی که با پسوند «مرگ» میشناسندش.
محور ارتباطی ماهشهر ـ آبادان را جادهای باریک و یک بانده شکل میدهد که به دلیل رخدادهای پرشمار در آن، از سوی بسیاری از مردم و مسئولان آن خطه، جاده مرگ لقب گرفته و بیش از بیست سال است که قرار است تعریض و امن شود، ولی هنوز این کار به پایان نرسیده تا همچنان اخبار ناخوشایندی از تصادفات منجر به فوت و جرح در آن مخابره شده و داغ مردم منطقه را تازه کند.
در هفته گذشته، دو رویداد تلخ در این جاده رخ داد؛ نخست برخورد یک دستگاه پراید و یک دستگاه پژو بود که منجر به جان باختن ده تن، از جمله سه کودک دو تا چهار ساله شد و به فاصله چند روز از این حادثه، تصادف مرگبار دیگری به وقوع پیوسته و چهار تن دیگر جان به جان آفرین تسلیم میکنند تا شمار قربانیان جاده مرگ به 1329 تن برسد.
گزارش پلیس در حادثه نخست، حکایت از انحراف به چپ یکی از رانندگان دارد و ناگفته پیداست که در تصادف دوم، نیز خطای راننده و سرپیچی از قوانین راهنمایی و رانندگی، بیشترین نقش را داشته است، ولی قطع به یقین باریک بودن راه هم نقش بسزایی در هر دو تصادف اخیر داشته است؛ نکتهای که سالها پیش، مؤثر بودن آن در تصادفات رخ داده در این محور به اثبات رسیده است.
به عبارت بهتر، افزایش سریع شمار قربانیان تعریض نشدن جاده ماهشهر ـ آبادان، توجه همه را به نکتهای جلب کرده که بیش از بیست سال از کشف آن میگذرد، اما حتی دادن لقب «پروژه ملی» و اعتبار سنجی شدن در این راستا نیز منجر به تسریع در روند اجرای آن نشده تا جایی که اعلام پیشرفت 55 درصدی پروژه در اردیبهشت 89 هم تضمینی برای پایان آن در پاییز 91 ارائه نداده است تا همچنان راه ارتباطی بسیاری از مردمان جنوب خوزستان و حتی محور ترانزیتی و مبادلاتی ایشان، جادهای باریک باشد که هر سبقت نسنجیدهای در آن، با رقم خوردن یک فاجعه مترادف میشود!
همین موضوع کافی است تا مسئولان و به ویژه نمایندگان آن خطه در مجلس، شدیدترین واکنشها را نسبت به دیرکرد در پایان رساندن این پروژه ملی از خود نشان بدهند؛
• جواد سعدونزاده، نماینده مردم آبادان در نشست علنی مجلس در اخطاری با استناد به اصل 19 قانون اساسی خطاب به رئیس مجلس گفت: وزارت راه و شهرسازی به رغم وعدههایی که به مردم آبادان داده، هنوز جاده آبادان ـ ماهشهر را به مرحله بهرهبرداری نرسانده است. شما [لاریجانی] باید در یک نامه شدیداللحن به وزیر راه و شهرسازی، نسبت به رخدادهای ناگوار جاده آبادان ـ ماهشهر اعتراض کنید.
• سید ولیالله موسوی، معاون فرماندار آبادان گفت: پروژه تکمیل این جاده بین وزارت راه و وزارت نفت بخش شده که این دو وزارتخانه باید هر چه زودتر پروژه را تکمیل کنند؛ ناهماهنگی دو وزارتخانه، عامل تصادف اخیر است.
• عبدالله تمیمی، نماینده مردم شادگان در مجلس با اشاره به تصادف اخیر در جاده آبادان ـ ماهشهر گفت: کارفرما، پیمانکار، مجری طرح، وزارت راه، وزارت نفت و استاندار خوزستان باید در ارتباط با عدم تکمیل پروژه این جاده بازخواست شوند.
• عبدالله سامری، نماینده مردم خرمشهر در مجلس گفت: وزیر راه، مسئولان اجرایی خوزستان و همه عواملی که در اجرای این پروژه کوتاهی کردهاند، باید محاکمه و بازخواست شوند، که چرا نفت و گاز شهرهای آبادان، شادگان و ماهشهر را به یغما میبرند و کمبودها را برای مردمان این شهرها به جای میگذارند؟ امروزه در شهرهای بزرگی همچون تهران با درآمدهای حاصل از نفت و گاز شهرهای استان خوزستان اتوبانها و جادههای ارتباطی بینراهی را در کمتر از سه ماه میسازند، ولی نیمچه جاده آبادان ـ ماهشهر باید بلاتکلیف و نیمه کاره رها شود.
• محمدسعید انصاری، نماینده آبادان گفت: این جاده به یک طلسم تبدیل شده و بیش از بیست سال است که مردم وعده تکمیل و افتتاح این جاده بسیار هموار را میشنوند، ولی در عمل هیچ اتفاقی نیفتاد؛ دولتهای سابق و حتی مدیران کنونی، سهلانگاری کردند و گذاشتند دهها خون بیگناه در این راه کوتاه ریخته شود.
بدین ترتیب، همگی هجده نماینده استان خوزستان در نامهای خطاب به وزیر راه و شهرسازی، به وی اخطار میدهند تا هم این وزیر و هم وزیر نفت به عنوان متولیان اجرای پروژه دستور همکاری صادر کنند؛ به این صورت که قاسمی، وزیر نفت با اختصاص ده میلیارد ریال و نیز سه هزار تن قیر برای تکمیل دو بانده کردن این مسیر موافقت میکند و نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی هم افزون بر اختصاص سی میلیارد ریال، از پیمانکار این پروژه میخواهد (!) که این طرح تا چهل روز آینده، تکمیل شود و به بهرهبرداری برسد!
اما به ظاهر وقوع رخدادهای تلخ اخیر در جاده مرگ و داغی که این بار بر خانوادههای خوزستانی تحمیل کرد، میتواند روی خوشی هم داشته باشد؛ سعی دوچندان نمایندگانی که تا دیروز نه به دیدار وزیر میرفتند تا پیگیر خواستههای مردم بوده و یا پروژههای رها شده را پیگیر شوند، از یک سو و صدور دستور مساعدت و اختصاص بودجه به پروژهای که در عین داشتن دو متولی بزرگ (وزاتخانههای راه و شهرسازی و نفت)، پس از بیست سال هنوز افتتاح نشده، از سوی دیگر.
اما این بار ظاهرا ماجرا فرق کرده، چراکه به گفته مدیرکل راه و شهرسازی خوزستان، محور ماهشهر ـ آبادان 80 درصد پیشرفت داشته و بنابراین، میتوان تصور کرد که با اختصاص بودجه، قیر و سوخت به پیمانکار، تحقق وعده وزیر راه درباره بهرهبرداری از ده کیلومتر تا پانزدهم آذر ماه و مابقی مسیر در پانزدهم دی و پانزدهم بهمن کار چندان سختی نباشد!
جاده مرگ کجاست؟
محور ارتباطی آبادان ـ ماهشهر، جادهای دو بانده (یک باند رفت و یک باند برگشت) با نزدیک 84 کیلومتر طول است که نقش پیوند دهنده بسیاری از شهرهای منطقه به یکدیگر را داشته اما به رغم اینکه محور ترانزیتی نیز به شمار میرود، همچنان در حد و قواره سالهای دور خود مانده و به تناسب آمار جان باختگان تصادفات رخ داده در آن، «مرگ» لقب گرفته است.
این در حالی است که بخشی از پروژه تعریض این محور در ساهای گذشته به انجام رسیده است و مدتهاست با دو بانده شدن مسیر از ماهشهر تا سه راه شادگان، بخش خطرناک رفت و آمد در این جاده به سی و چند کیلومتر محدود شده است، اما شگفت آن که عملیات ساخت همین مسافت کوتاه هم به رغم تعیین دو وزارتخانه به عنوان مجری طرح در سال 85، همواره با مشکل تأمین نشدن بودجه روبهرو بوده و به گفته یکی از نمایندگان آبادان، قرارگاه خاتمالانبیا نیز به عنوان مجری کار، کوتاهیهای زیادی در پیشبرد آن داشته است تا سرانجام از آغاز سال جاری، کار اجرایی پروژه کلا متوقف شود.
این در حالی که از مجموع 1329 جان باخته تصادفات این جاده، بیش از چهل تن آنان در یک سال اخیر و در همین محدوده سی و چند کیلومتری درگذشتهاند و افزون بر ایشان، هفتاد مصدوم نیز حاصل تصادفات در این بخش از راه بوده است؛ آماری که فارغ از کم یا زیادی، از بعد روانی اثرات بسیاری در سطح استان میگذارد، چراکه هیچ توجیهی نخواهد داشت، پروژهای که پیشینه آن به دولت ششم هم میرسد، هنوز بهرهبرداری نشده باشد!!